Harvey van Diek is medewerker communicatie & fotoredacteur bij Sovon Vogelonderzoek Nederland. Recent hebben zij via Kosmos Uitgevers een nieuwe Vogelatlas van Nederland uitgebracht. Reden genoeg dus voor een interview! Want hoe zit het met de vogels in Nederland en is bijvoeren in de herfst & winter een goed idee of juist niet? Dit en veel meer lees je in dit interview. Heel veel lees plezier!
Inhoud verberg
Wie ben je en wat is jouw rol bij Sovon?
Harvey van Diek. Medewerker communicatie en fotoredacteur. Daarnaast was ik een van de twee coördinatoren van het project de Vogelatlas. Mijn taak was onder andere om te zorgen dat in drie jaar tijd in alle kilometerhokken broed- en wintervogels werden geteld door vogelaars.
Wat geeft jou energie? Hoe verwerk je dit in dagelijkse activiteiten? Wat zijn jouw rituelen?
Vogels kijken is al mijn hele leven mijn passie en het feit dat ik van mijn hobby mijn beroep heb kunnen maken is mij heel veel waard.
Hoe heeft het proces van de totstandkoming van de nieuwe Vogelatlas eruit gezien?
De vogelstand in Nederland verandert zo snel, dat het 15 jaar na de vorige broedvogelatlas en 30 jaar na de laatste wintervogelatlas tijd werd voor een nieuwe atlas van álle Nederlandse vogels. Het project voor een nieuwe Vogelatlas is gestart in 2012. Heel Nederland hebben we verdeeld in 1685 atlasblokken van 5 bij 5 kilometer. Vervolgens zijn in al deze atlasblokken gedurende 2012 t/m 2015 door ruim 2000 vogelaars alle winter- en broedvogels geteld. Dit leverde een gigantische hoeveelheid data op, die in de jaren erna is geanalyseerd en verwerkt in honderden grafieken en kaarten. Het laatste jaar hebben 135 soortspecialisten gewerkt aan de teksten. Samen met de kaarten, grafieken en top foto’s van verschillende fotografen is het 600 pagina’s dikke boek de Vogelatlas het eindresultaat.
Wat maakt de nieuwe Vogelatlas zo uniek?
Het is een groots project waar ruim 2000 vrijwillige vogeltellers aan hebben bijgedragen. Er zijn maar weinig landen waar zoveel vogelaars actief zijn. Het buitenland is jaloers op ons.
In de nieuwe Vogelatlas hebben jullie 40 jaar veranderingen inzichtelijk gemaakt. Kun je een aantal van de belangrijkste veranderingen met ons delen?
De vogelbevolking is behoorlijk op zijn kop gezet. We zijn vogelsoorten kwijtgeraakt (bijvoorbeeld de Kuifleeuwerik en Ortolaan), maar we hebben ook nieuwe vogelsoorten mogen verwelkomen zoals de Zeearend en de Kraanvogel. Ondanks de nieuwe soorten is er echter wel sprake van een verarming. We zien namelijk dat algemene soorten op steeds meer plekken in Nederland opduiken, terwijl schaarse soorten het steeds moeilijker krijgen. In 1975 bestond de helft van de vogelbevolking uit boerenlandvogels, tegenwoordig is dat minder dan 20%.
Wat voor invloed hebben deze veranderingen op de toekomst?
Als we niet oppassen zet deze trend zich verder door en zullen meer (zeldzame) soorten verdwijnen. Hierdoor worden de verschillen in Nederland steeds kleiner.
Kun je wat meer vertellen over de actuele stand van zaken?
Naast de in de vorige vraag staand antwoord zijn er ook enkele lichtpuntjes. Broedende kraanvogels, broedende visarend en zeearend. Dat was 30 jaar geleden nog ondenkbaar.
Hoe zien de Nederlandse vogelpopulaties er uit?
Bosvogels doen het goed, weidevogels doen het slecht, moerasvogels laten een wisselend beeld zin. Stadsvogels in de lift.
Wat kunnen wij doen om de vogelpopulaties in stand te houden?
Sovon Vogelonderzoek Nederland heeft als primaire rol het verzamelen van kennis over hoe wilde vogels het doen in Nederland. Bescherming en beleid zien wij als een taak voor andere partijen, zoals de Vogelbescherming en de overheid. Feiten, zoals nu verzameld in de Vogelatlas, bieden een sterk fundament voor de juiste keuzes. Want waarom gaat een soort voor- of achteruit? De Vogelbescherming is uiteraard een belangrijke partij voor het behoud van vogelpopulaties en het vergroten van bewustwording van wat er nodig is om vogelsoorten beter te beschermen.
In hoeverre is de klimaatverandering van invloed op de vogelpopulatie?
Mede door klimaatverandering trekken sommige vogelsoorten minder naar ons land, terwijl andere juist vaker blijven overwinteren. Maar klimaatverandering is één van de factoren die van invloed zijn op vogels, en zeker niet de enige. Want naast veranderingen in temperaturen krijgen vogels te maken met bijvoorbeeld verstedelijking en minder insecten als voedsel. Vogels moeten zich voortdurend aanpassen aan de omstandigheden. Niet alleen in ons land, maar ook op trekroutes. Trends en veranderingen in vogelpopulaties worden dus door vele factoren bepaald.
Zie jij jezelf als een vogelbeschermer of natuurbeschermer? En waar komt jouw liefde voor vogels en de natuur vandaan?
Liefde voor de natuur is mij met de paplepel ingegoten door mijn vader. We moeten zuinig zijn op wat we (nog) hebben.
Heb je tips voor iedereen die graag vogels zou willen gaan beschermen?
Voor tips over vogels beschermen zou ik altijd contact opnemen met Vogelbescherming Nederland. Die zijn er speciaal voor opgericht.
Wat zijn de belangrijkste kwaliteiten die iemand moet hebben om een vogelaar te worden?
Belangrijkste eigenschap om een goede vogelaar te worden, is het leuk vinden om naar vogels te kijken. Veel op pad te gaan met de juiste mensen want daar leer je het meest van.
Hoe belangrijk is het om vogels te tellen? Heb je daarnaast ook tips, hoe we dit het beste kunnen doen?
Het begint met kijken naar en genieten van vogels. Als je het leuk en nuttig vindt dat je waarnemingen ook gebruikt worden als basis voor natuurbescherming en -beleid, dan ga je vogels tellen. Vooral mensen die het leuk vinden om wekelijks, maandelijks of jaarlijks op een vaste manier vogels te tellen daar zijn we het meest bij gebaat. Want vogels monitoren daar draait het om. Het is een vinger aan de pols om te weten hoe het gaat met de vogels in ons land, en daarmee ook met de natuur.
Zijn jullie op zoek naar mensen die kunnen helpen met het doen van vogeltellingen? En zo ja, hoe ziet het profiel van de ideale kandidaat eruit?
We kunnen altijd nieuwe tellers gebruiken. We hebben verschillende projecten waar vogelaars aan mee kunnen doen, afhankelijk van de kennis die je hebt en de tijd die je eraan wilt besteden. Op www.sovon.nl/iktelmee staat meer informatie. Daarnaast is dit een leuk filmpje die de variatie aan tellers laat zien:
Welke gevaren zijn er op dit moment in ons land voor vogels?
De inrichting en het gebruik van ons landschap bepaalt voor een groot deel hoe het gaat met onze vogels. De boerenlandvogels hebben het zwaar door onder andere waterpeilverlaging, minder insecten en maaibeleid. Maar ook in andere typen landschappen zien we karakteristieke soorten achteruit gaan, zoals de duinen, waar sprake is van teveel stikstof. De Vogelbescherming brengt binnenkort een boek uit over bedreigde vogels in Nederland.
Zijn er zaken die wij kunnen doen om hun leven te verbeteren?
Bewustwording en zorg voor de leefomgeving zijn belangrijke aspecten om het leven van vogels te verbeteren.
Een vraag die bij veel van ons brand, eendjes brood geven is dit een goed idee of niet?
Een beetje voeren, zeker in de winter kan geen kwaad, als het maar niet overdadig gebeurt. Zie ook dit artikel.
Helpen wij de vogels door ze in de herfst en winter bij te voeren?
Jazeker.
Zijn er dingen die wij voor de vogels kunnen doen in de herfst of winter?
Bijvoeren, tuin vogelvriendelijk te maken. Plaatsen van nestkasten, voor vogels maar bijvoorbeeld ook voor egels. Tuin niet te veel aan te harken, maar vooral rommelhoekjes met bladeren etc. creëren. Daar houden vogels van. We zijn met zijn allen veel te netjes geworden. Zie ook dit artikel.
Hoe denken jullie over jagers?
Sovon volgt de ontwikkelingen van alle in het wild voorkomende vogelsoorten in ons land. De resultaten van tellingen en onderzoek vormen een belangrijke basis voor natuurbeleid en natuurbeheer in ons land. Onafhankelijkheid en objectiviteit zijn voor ons belangrijke kernwaarden. Want alleen door gegevens op een onafhankelijke wijze te verzamelen en te analyseren, kunnen we de betrouwbaarheid garanderen. Om deze reden vormt Sovon geen mening over besluiten en beheersmaatregelen. Dit laatste laten we aan andere organisaties over, zoals Vogelbescherming. Wij vinden het daarbij belangrijk dat eventuele discussies gevoerd worden op basis van feiten en kennis.
Stel je mag 3 wensen doen. Welke zouden dit zijn en waarom?
Meer respect voor de natuur en voor elkaar. Leven en laten leven. Persoonlijk zou ik graag veel reizen en veel verschillende vogelsoorten zien (en fotograferen).
Ben je gelukkig?
Ja, ik zit op een 8.
Wat is jouw definitie van succes?
Succes kent vele gradaties. Iedereen kan op zijn of haar manier succesvol zijn. En dat heeft lang niet altijd, sterker nog, meestal niet met geld te maken.
Gedeeld: de Vogelatlas
Op 24 november zag de nieuwe Vogelatlas van Nederland het levenslicht. Een must voor elke vogelaar, maar zeker ook voor elke natuurliefhebber.
[separator]
