Xandra van Illustreren kun je leren & Inktwit kwam een tijd geleden op mijn pad. En ik was direct onder de indruk van haar enorme kennis op het gebied van illustreren. Ik was dan ook benieuwd waar haar liefde voor het vak begonnen is, waar ze zo mooi heeft leren illustreren en hoe ze al haar kennis bundelt en doorgeeft. Wil je je laten inspireren door een echte vakvrouw? Lees dan snel verder.
Mijn liefde voor tekenen begon al vroeg
Ik tekende mijn katten en schreef een veel te sentimenteel boek over een eenzaam meisje met illustraties erbij. Op de middelbare school hoorde ik een docent hardop zeggen: “Dat meisje Schipperheijn kan goed tekenen.” Toch deed ik er toen weinig mee. Pas toen ik op mijn achttiende een jaar naar een Amerikaans college ging, koos ik serieus voor tekenen.
Leren in Amerika
Ik kreeg daar les in drawing 1 & 2, en eigenlijk heb ik daarna nooit meer zo goed les gehad. De opbouw was bijna absurd: maandenlang alleen MDF-platen tekenen, daarna stapels papieren zakken, en uiteindelijk eindeloos modeltekenen. Maar door die aanpak leerde ik heel goed en snel perspectief, schaduw en de rijkdom van het menselijk lichaam kennen. Het was een totaal andere concentratie en aandacht dan ik later op de kunstacademie in Nederland vond.
De kunstacademie
Die tekendocent zei tegen mij: “Waarom ga je niet naar de kunstacademie?” Dat idee was nog nooit bij mij opgekomen. Thuis sloeg mijn brief “ik ga naar de kunstacademie” in als een bom. Mijn familie vond dat ik mijn intelligentie weggooide, dat je daar geen geld mee kon verdienen. Veel van mijn cursisten herkennen zulke oordelen: van ouders, of van docenten die hard oordelen over je spontane werk. Vaak duurt het jaren voordat je dan toch weer terugkomt bij je oorspronkelijke passie. Ook bij mij was dat zo, ik snapte pas heel laat in mijn leven dat ik moest schrijven en illustreren. Dat was het vak waarin ik kon landen.
Voor een leeg blad zitten is voor iedereen spannend
In onze maatschappij bestaan veel hardnekkige beelden over kunst en kunstenaarschap: dat je een genie moet zijn, dat kunst uit lijden voortkomt, dat creativiteit en zakelijkheid niet samengaan. Maar het grootste misverstand vind ik dat mensen de hobbels in het creatieve proces vaak veel te persoonlijk nemen. Voor een leeg blad zitten is voor iedereen spannend. Dat onbestemde gevoel van “eng” of “ik kan het niet”, en dat uit de weg willen gaan, dat is universeel. Het is gewoon een teken dat je in het onbekende stapt.
Kunst maken is voor mij een soort samenwerking met dat onbekende: proberen, mislukken, schetsen, luisteren en je laten verrassen. Daar helpt het om speels te zijn: werken met ander materiaal, je zintuigen gebruiken, met je verkeerde hand tekenen, open vragen stellen. Fouten maken kan eigenlijk niet, want al je schetsen zijn tussenstappen op weg naar het eindresultaat. En liever niet perfect. Spontaan is veel leuker, zeker in kinderboekenillustratie!
De cursussen die ik geef
Dat is de basis van al mijn cursussen: praktische handvatten maar ook erkenning van de drempels die er altijd zullen zijn. Ik geef technieken en ‘trucjes’ om ermee om te gaan, zodat cursisten ervaren dat het normaal is. Wat ik vaak terugkrijg, is dat het zo fijn is dat je in mijn lessen niet “gewoon de docent nadoet”. Voor mij is dat vanzelfsprekend, de meerwaarde van een cursus is juist dat jouw eigenheid de ruimte krijgt in een bedding van techniek, ambacht en bemoediging.
Dat uitgangspunt heb ik ook in mijn online cursus Speels illustreren: Personages tekenen. Cursisten plaatsen dagelijks hun oefeningen op de prikborden, dat is echt een feest van diversiteit, de vreugde springt ervan af. En ook de worstelingen en zoektochten natuurlijk. Wie feedback wil krijgen op tekeningen, kan een vraag stellen op een prikbord. Je ontvangt dan binnen een week antwoord. Je staat er dan ook niet alleen voor maar zult ook nooit ongevraagd feedback ontvangen, dat vind ik belangrijk.
Elke maand is er een live tekensessie via Zoom voor wie wil, een extra gelegenheid om samen te tekenen en elkaar te inspireren.
Naast de online cursussen geef ik ook live cursussen in mijn atelier Inktwit in Delft. En daarnaast werk ik aan mijn eigen projecten: een leesboek voor 10-15 jaar en een prentenboek. Het gaat langzaam omdat ik veel ballen in de lucht houd, maar dat past ook wel bij mij. Ik neem alle levenswijsheid die ik onderweg opdoe mee in mijn verhalen. Ik heb inmiddels maar geaccepteerd dat ik een duizendpoot ben!
Ook werk ik graag met kinderen in projecten waarin gelijkwaardige samenwerking centraal staat. Voor de Blue Heart Brew, een gezellig café in Delft, maakte ik samen met vier kinderen een grappig en mooi kwartetspel. Hun humor en directheid zijn geweldig, het levert mooi werk op en ik leer daar veel van. En oh ja, ik heb laatst een leuk mini e-book gemaakt met illustratie oefeningen, als een soort opstapje naar de online cursus personages tekenen. Het heet ‘Personage Proeftuin’.
Er is dus altijd genoeg te doen!
Maar wat al mijn werk verbindt, is toch wel de kracht van speelsheid en eigenheid, en het faciliteren van een veilige omgeving waarin we allemaal ons eigen verhaal kunnen vertellen. Dat is hard nodig in de wereld van nu, dat we onze verhalen vertellen.
Is er een vraag die jij zou willen stellen aan Xandra van Illustreren kun je leren & Inktwit? Deel het dan gerust in een reactie onderaan dit blog artikel.
PS: Illustraties © 2025 Xandra Schipperheijn
