Opvoeden zonder straffen en belonen

Nu Lana één jaar oud is, is het echte opvoeden begonnen. En aangezien ik niet het type ben dat de hele dag ‘nee’ wil roepen, ben ik op zoek gegaan naar andere methodes. Toen ik las over de opvoedmethode van Eline Weijers was ik dan ook direct geïntrigeerd. Want opvoeden zonder straffen en belonen, werkt dat en hoe? Ze schreef er speciaal voor mij en jou een gastblog artikel over. Ben je ook nieuwsgierig geworden?

Straffen en belonen; waarom ik er geen voorstander van ben.

Ouders willen hun kinderen leren hoe het leven in elkaar zit inclusief normen en waarden. Bijvoorbeeld dat de theepot heet is, hoe je fietst, hoe je met geld omgaat en als je ruzie hebt dat je dat ook weer kunt oplossen. We vinden het belangrijk dat ons kind zelf gemotiveerd is (of raakt) om dingen te doen of te laten. Straffen of belonen past bij ‘ongewenst’ en ‘gewenst’ gedrag. Zoals een grote mond geven, niet luisteren, je jas niet aan de kapstok ophangen of je broertje/zusje pijn doen. Wat een groot nadeel is, is dat straffen en belonen niet zorgt voor een eigen motivatie bij kinderen. Het is de straf of beloning waardoor een kind iets doet of laat. Zodra de straf of beloning wegvalt, valt het kind terug in het ‘oude’ gedrag. Iets wat voor ouders erg frustrerend is en de indruk wekt dat het kind niets heeft geleerd.

Waarom zou je macht verkiezen boven liefde?

Er gebeurt ook iets onderwater waardoor straffen en belonen een averechts effect heeft. Wanneer je als moeder of vader gaat straffen of belonen dan gebruik je hiervoor macht. Alleen jij kan over die straf of beloning beslissen. In feite wil je je kind met de straf of beloning ‘dwingen’ iets te doen of laten. Kinderen voelen dat je je macht inzet. Kun je je voorstellen hoe een kind zich dan voelt? Degene waar je van afhankelijk bent en waar je je het meest veilig bij voelt die dreigt jou dingen/liefde te onthouden of te ontnemen. Dat roept vaak 1 van de volgende 2 emoties op. Of het kind wordt boos/dwars en gaat dan soms juist door met het ongewenste gedrag. Of het kind gaat huilen/jengelen en trekt zich terug. Wat er in ieder geval gebeurt is dat het liefdevolle contact tussen jou en je kind op zo’n moment verbroken wordt. Het kind voelt zich op zo’n moment onvoldoende gezien en gehoord door zijn ouders. Terwijl een wens van ouders is om een liefdevolle en begripvolle ouder te zijn.    

Opvoeden vanuit gelijkwaardigheid.

Wanneer je opvoedt vanuit gelijkwaardigheid (zoals ik het noem) ben je minder met het gedrag bezig en meer met waar het gedrag vandaan komt, namelijk de binnenwereld van je kind. Welke behoefte leeft daar waardoor je kind dit gedrag laat zien? Wanneer je hier meer inzicht in hebt en er constructief op reageert hoef je niet te straffen of te belonen.    

Een misvatting van opvoeden zonder straffen en belonen is alsof het grenzeloos zou zijn waarbij je kind ‘bepaalt’. Het is natuurlijk zo dat hoe meer ruimte je een kind geeft, hoe meer ruimte je kind zal nemen. Daarom is het belangrijk dat je als ouders je kind duidelijkheid en grenzen geeft (wat je kind ook nodig heeft). Daar hoort ook ‘nee’ bij.

Een voorbeeld…

Een vraag die ik vaak krijg van ouders is “mijn kind gooit met speelgoed en dat wil ik niet, hoe kan ik hierop reageren?” Het is belangrijk om op zo’n moment te kijken waar dit gooien vandaan komt.  Het kan zijn dat je kind gefrustreerd is en daarom gooit. Of je kind heeft het gooien ontdekt en beleeft daar veel plezier aan. Stel dat het dit laatste is. Dan kun je zeggen; ‘’we gooien niet met de houten blokken en ijzeren autootjes in huis, wel met zachte knuffels of proppen papier’’. Je kunt naar buiten gaan en in de tuin/het park/bos je kind laten gooien met takken, stenen of dennenappels (op een veilige en verantwoorde manier zonder dat dieren, mensen of moeder natuur hier schade door oploopt).

Blijf in verbinding met je kind ook wanneer je even met elkaar botst.

Een prachtige uitspraak van Aletha Solter is ‘children are most in need of our loving attention when they act the least deserving of it’. Deze is met name van toepassing wanneer je botst met je kind. Wat we vaak doen is er van alles van ‘vinden’. Bijvoorbeeld; wat onhandig van mijn kind, pfff, ik heb het al 100x gezegd, is dit nou zo moeilijk, wat respectloos van mijn kind… Door van alles te ‘vinden’ verbreek je het contact met je kind. Hoe je in verbinding kan blijven is door naar je hart te luisteren. Voel de liefde voor je kind, besef dat je kind het niet expres doet en het even moeilijk heeft. Zo kun je met elkaar in verbinding blijven en is het sneller weer over.

Nog een paar boekentips…

Wil je meer weten over opvoeden zonder straffen en belonen? Dan kan ik je deze 3 boeken van harte aanbevelen;

Over Eline Weijers

Heb je genoten van dit gastblog artikel geschreven door Eline Weijers? Neem dan ook een kijkje op haar website ouderschap vanuit je hart. Hier kun je ook verschillende opvoedtips vinden en gratis e-books. Daarnaast kun je Eline ook volgen op Facebook en Instagram.

PS: Genoten van dit blog artikel? Neem dan ook eens een kijkje op de website van Linda. Zij schreef een interessant blog artikel over haar haat-liefde verhouding met ‘positief opvoeden’.

Geloof jij ook in opvoeden zonder straffen en belonen?