Op 7 juni kreeg ik het gevreesde telefoontje. Mijn vader is overleden aan de gevolgen van een jarenlange verslaving aan alcohol. Dit blog artikel gaat over hem, over mij als dochter van een verslaafde maar ook over jou. Peggy-Sue Figueira van PSFVerslavingszorg (en bekend van verschillende tv-programma’s) deelt haar tips en ervaringen. Ook laat ze zien hoe je een verslaafde kunt ‘redden’ en hoe het leven na een verslaving eruit kan zien.
Over mijn vader: mijn kant van het verhaal.
Ik ken mijn vader niet beter dan een man die wakker wordt met een blikje Heineken en naar bed toe gaat met nog een laatste slokje bier; 24/7 dronken. Toen ik nog jong was, was mijn vader een enorme vechtersbaas en was hij enorm agressief wanneer hij dronken was. Toen ik 5 jaar was, liep dit dusdanig uit de hand dat ik mijn moeder in een plas bloed in de keuken aantrof. Het was de druppel die ervoor zorgde dat wij vluchtte en in verschillende ‘Blijf van m’n Lijf huizen’ gingen wonen.
Mijn vader werd veroordeeld tot poging tot doodslag en mijn moeder vroeg de scheiding aan. Maar bij de voogdij rechtszaak, koos de rechter ervoor dat ik ieder weekend bij mijn vader moest doorbrengen tot aan mijn 12de verjaardag. Die jaren kenmerken zich door heel veel leed, verdriet, wachten op mijn vader die uiteindelijk niet op kwam dagen, eenzaamheid maar ook zorgen voor. Daarnaast was er bijna maandelijks een zelfmoordpoging die mijn vader ondernam en waar ik hem (soms ook samen met mijn moeder) voor behoeden. Ondanks alles, ben ik altijd dol geweest op mijn vader. Want wanneer we samen waren gingen we meerdere keren naar de bioscoop toe en besteden we uren in allerlei platenzaken, maakte we samen cassettebandjes met de nieuwste hits (zo ontstond mijn liefde voor radio) en hij moedigde mij altijd aan om verhalen te schrijven. Zowel met de hand als op de typemachine. Allebei waren we stapelverliefd op Amsterdam; de plek van vrijheid, geen regels en waar alles kon waar wij zin in hadden.
Verslaving is een ziekte.
Mijn vader was een enorm charismatische man die met vrijwel iedereen een gesprek kon voeren. Het was vaak gezellig, waardoor zijn alcohol inname soms ook een beetje werd weggelachen. Ook als kind wanneer hij mij meenam naar de kroeg, zag bijna niemand daar kwaad in.
Peggy-Sue Figueira: ‘’Het is in meerdere studies duidelijk geworden, dat er een dopamine eiwit tekort is (D2) bij een verslaafde. Veel mensen met de ziekte verslaving (zo noemen we het), hebben ook een gebrekkig emotie regulatie in de amygdala van het brein. We weten ook dat het rationele deel van het brein, de pre-frontale cortex, ook niet fungeert zoals het zou moeten. Er is een soort ‘over-ride knop’. Waar iemand zonder de ziekte verslaving een slecht idee ook daadwerkelijk een slecht idee zou vinden en daarnaar handelt, zal de verslaafde 9 van de 10 keer het goedpraten voor zichzelf en het gewoon doen of er zelfs niet over nadenken.’’
Wanneer ben je verslaafd?
Mijn vader kon niet zonder alcohol. De beste gesprekken die ik met hem heb gehad, dateren dan ook vaak uit een moment dat hij ‘gedwongen nuchter’ was. Bijvoorbeeld wanneer hij in de gevangenis zat en ik op bezoek ging, of ’s ochtends wanneer hij net wakker was en zijn eerste blikje bier dronk. Dat hij verslaafd was, is voor mij altijd duidelijk geweest.
Peggy-Sue Figueira: ‘’Verslaving betekent ‘ziek’ psychologisch gedrag. Het blijven ‘gebruiken’ ongeacht de negatieve consequenties. Alles ervoor over hebben om aan meer te komen. Er obsessief mee bezig te zijn, veelal in het geheim. Zelf in een diepe ontkenning zitten. “ik drink omdat…..”. De verslaafde geeft alles de schuld; ‘mijn verleden, mijn vrouw, mijn baas’. De kern zit in de machteloosheid over het gedrag, of middel, en een duidelijke ‘toetsing’ hiervan is de onhanteerbaarheid van je leven. Vaak heeft de verslaafde meerdere uitingen van de ziekte verslaving. Bijvoorbeeld drank en gokken. Of cocaïne en seks. Gamen en blowen.’’
Wat als ik op mijn vader lijk?
Ik lijk in veel opzichten best wel op mijn vader. Ik ben goedlachs, heb een lekkere babbel, ben voor niets of niemand bang, in mijn leven heb ik hoge pieken en diepen dalen, ik kan intens genieten, ben dol op muziek en schrijven, ik werk niet graag voor een ‘baas’, ben geen fan van regels, heb weinig met gezag en ook qua uiterlijk heb ik best wat dingen van hem geërfd. Zoals mijn haar en figuur. Al mijn hele leven ben ik dan ook bang dat ik ook zijn gevoeligheid voor verslaving heb geërfd. Om die reden drink ik vrijwel nooit alcohol en wanneer ik drink doe ik dit met mate. Maar ik ben wel 15 jaar lang verslaafd geweest aan sigaretten (dit is hoe ik stopte) en ik heb ook een aantal jaren flink geblowd. Gelukkig heb ik zelf de kracht gehad om met beide verslavingen cold turkey te stoppen.
Peggy-Sue Figueira: ‘’Volwassen kinderen die zijn opgegroeid met een verslaafde ouder noemen wij ook wel ‘Adult Children of Alcoholics (or other dysfunctional parents)’. Hier zijn ook speciale meetings voor (zgn. zelfhulpgroepen bijeenkomsten, net zoals de A.A.). Er zijn meerdere kenmerken van gedrag die typerend zijn voor het volwassen kind van de verslaafde. Een paar hiervan: (te) empathisch, veel zelfkritiek (dus perfectionist), enorm loyaal, ‘people-pleasing’, enorm streng voor zichzelf, moeite met intieme relaties, impulsiviteit (leidt vaak tot zeer negatieve gevolgen), twee uiterste: of enorm verantwoordelijk, of extreem onverantwoordelijk. Ze partneren ook vaak met iemand die kampt met verslaving(-sgedrag). Daarnaast er ook een genetische aanleg ‘genetic predisposition’ voor de kinderen om zelf verslaafd te raken. Veel omgevingsfactoren spelen hierbij een rol, maar ook de persoonlijkheid van het kind. Een drukke ADHD jongen heeft bijvoorbeeld 100% grotere kans verslaafd te raken aan bijvoorbeeld cocaïne, want het geeft rust in zijn hoofd. Waar je op kunt letten is of hij er zelf mee in aanraking komt? Wordt er streng op het kind gelet door ouders, of zijn ze te vrij, te flexibel? Hoe eerder een kind qua leeftijd met een middel in aanraking komt, hoe groter de kans dat hij of zij verslaafd raakt. Met wel 50% meer kans. Dus alles wat er excessief gebruikt wordt vóór de leeftijd van +/- 25 jaar.’’
Hoe ik het contact met mijn vader meerdere keren verbrak.
Toen ik 12 jaar was, heb ik het contact met mijn vader verbroken. Het werd gewoon teveel. Ik had vaak het gevoel dat ik 2 levens aan het lijden was; bij mijn moeder en bij mijn vader. Bij mijn vader werd de situatie steeds grimmiger. Hij gleed verder weg, werd steeds depressiever en agressiever richting mij. Jaren later, toen ik 24 jaar was, besloot ik bij hem aan te bellen. Op zoek naar antwoorden en met stiekem ook nog steeds de hoop om hem te kunnen redden. Maandenlang heb ik hem naar bed toe gebracht, ervoor gezorgd dat hij geen overdosis slaappillen in zou nemen, bij iedere instantie aangeklopt die ik maar kon vinden, geluisterd naar al zijn verhalen, hem getroost en lijdzaam toe moeten kijken hoe bepaalde mensen in zijn omgeving hem verder de afgrond in trokken. Uiteindelijk heb ik hem de keuze gegeven. Wilde hij mij in zijn leven of de mensen die hij kende uit het verkeerde milieu? Hij koos voor hen. Dat hij opnieuw niet voor mij koos, maakte de klap enorm zwaar en liet mij achter met een gebroken hart. Ik koos ervoor om door te gaan met mijn eigen leven en het contact opnieuw te verbreken.
Drie jaar geleden nam hij opnieuw contact met mij op. Hij was bang dat hij kanker zou hebben. Hij kon amper praten omdat zijn stem weg was. En natuurlijk was ik er voor hem. We belde, appte en ik bood zelfs aan om naar het ziekenhuis toe te komen. Hij kreeg een kijkoperatie. Maar ‘zijn mensen’ waren bij hem, dus ik hoefde niet te komen. Een paar uur later kreeg ik het berichtje ‘’je vader drinkt, rookt en doet alles wat god verboden heeft. Maar ik ben kerngezond!’’.
Ik had er zo op gehoopt dat dit een eye opener voor hem was geweest. Een reden om tot inkeer te komen, maar hij vond het vooral ‘lollig’. Daarom verbak ik opnieuw het contact.
De laatste keer dat we elkaar spraken was in 2019, toen hij mij feliciteerde met mijn verjaardag en ik vertelde dat ik van hem hield op Facebook.
Wat kun je doen wanneer iemand in je omgeving verslaafd is?
Peggy-Sue Figueira: ‘’Geef in ieder geval aan dat je het ziet (wat de verslaving met hen doet). Zonder oordeel. Verdiep je erin. Verslaving is een ziekte, de verslaafde is niet verantwoordelijk voor de verslaving maar wel voor het oppakken van een pad van herstel. Zorg dat je een goede kliniek vindt, waar o.a. het abstinentie model (Minnesota model/12-stappen) gehanteerd wordt. Als je verslaafd bent dan is het niet mogelijk om te leren gedoseerd te gebruiken. Hier ben ik zeer stellig in. En, het is niet zo dat als je aan bijvoorbeeld cocaïne verslaafd bent je wel nog kan drinken omdat je daar geen moeite mee had. Alcohol is ook een drug. Het is een gateway drug naar je drug of choice. En, daarnaast is het makkelijk om te cross-addicten tussen middelen.
Als iemand niet geholpen wil worden, dan kun je daar consequenties aan verbinden. Zoals; ‘als je geen hulp zoekt kan ik niet met je verder’. Of als ouder; ‘dan stopt de geldkraan’ of ‘dan moet je het huis uit’. Maar dit is makkelijker gezegd dan gedaan, daarom zijn er interventionisten (zoals ik). Wanneer je een interventionist inhuurt, dan wordt je ondersteund bij het begrijpen van het ziektebeeld, het herkennen hoe de ziekte verslaving een familieziekte is en wordt je geholpen om sterke consequenties eraan te verbinden én deze ook daadwerkelijk uit te voeren.
Echter is het helaas in sommige situaties, het beste om afstand te nemen. Omdat dit heel lastig en pijnlijk is kan je ook hiervoor naar een Lotgenoten zelfhulp groep gaan (Al-Anon.) Dit is voor de familie van de (aan alcohol) verslaafde.’’
Het einde van een verslaving.
Mijn vader heeft een paar jaar geleden het syndroom van Korsakov gekregen. Dit resulteerde erin dat hij heel veel onverstandige beslissingen heeft gemaakt, diep in de schulden terecht is gekomen en op een gegeven moment moeite had om zichzelf te verzorgen. Hierdoor kon hij niet langer in zijn prachtige woning in Amsterdam blijven wonen, maar moest hij gedwongen verhuizen naar een woning van het Leger des Heils. Een geluk bij een ongeluk, want hierdoor heeft hij iedere dag hulp gekregen in huis en was er altijd iemand in de buurt om te kijken hoe het met hem ging. Hij is op 52 jarige leeftijd overleden omdat zijn lever stopte met werken en daarmee ook de rest van zijn organen langzaam uit zijn gevallen ‘Gelukkig’ is hij op tijd gevonden en is hij heel vredig in het ziekenhuis ingeslapen met behulp van morfine.
Ik heb zijn wens gehonoreerd om zijn afscheid te regelen maar ik heb ervoor gekozen om niet naar de crematie toe te gaan. Dit omdat mijn dochtertje net 8 weekjes oud was en ik geen enkel risico wilde lopen i.v.m. de hele corona pandemie. Wel heb ik met zijn broer (mijn oom) afgesproken, dat hij zijn as gaat uitstrooien op de wallen in Amsterdam. Eén van zijn favorieten plekken.
Peggy-Sue Figueira: ‘’Het leven na verslaving (in herstel) is fantastisch. Je hebt het gevoel dat je van een groot ongeluk gered bent. We hebben een waanzinnige community van mensen in herstel, wereldwijd. Die verbinding met andere verslaafden in herstel bepaalt ook in grote mate hoe goed ons herstel verloopt. Het is wel zo dat hoe harder je werkt aan je herstel (zo noemen we het tegenovergestelde van in actieve verslaving zijn), hoe mooier je leven kan worden. Ongeacht de verdere externe omstandigheden. Het leven gaat natuurlijk door, met mooie en minder mooie dingen die gebeuren. Het is niet altijd makkelijk, zeker niet in het begin, maar wel 100% beter. Een succesvol leven in herstel eist wel dat de verslaafde (in herstel) hier dagelijks iets aan doet. Zoals bijvoorbeeld de diabeet ook dagelijks voeding moet bijstellen (al dan niet met insuline).’’
Wil je meer weten?
Peggy-Sue Figueira is in alle opzichten een ervaringsdeskundige. Niet alleen heeft zij zelf de kenmerken van een ACA (Adult Child of an Alcoholic) maar is ook zij jarenlang verslaafd geweest aan alcohol en cocaïne. Inmiddels is zij ‘Clean and Sober’ en heeft op basis van haar ervaringen hele mooie dingen mogen doen. Zo heeft zij aan meerdere tv-programma’s mogen meewerken waaronder het RTL4 programma Verslaafd!, Het Rotterdam Project, Caveman010 en Utopia. Daarnaast is Peggy-Sue de eigenaar en oprichter van PSFVerslavingszorg en GGZ Biesbosch. Mocht je op zoek zijn naar hulp of heb je vragen? Twijfel dan geen moment! Zij en haar team staan voor je klaar. Je kunt haar bereiken op telefoonnummer 085-1300700 of per mail (info@peggy-sue.com).
Als je vragen hebt voor mij of meer wilt weten over wat ik heb meegemaakt, je mag mij altijd mailen of een berichtje sturen op social media.
